Με βάση τη διάρκεια εμφάνισης, η οσφυαλγία μπορεί να χαρακτηριστεί (Bogduk, 2009) ως οξεία (με διάρκεια μικρότερη από 4 εβδομάδες), υποξεία (με διάρκεια από 4 έως 12 εβδομάδες) και χρόνια (με διάρκεια μεγαλύτερη από 12 εβδομάδες) (Bogduk, 2009). Περίπου το 30% των ατόμων που εμφανίζουν οξεία οσφυαλγία συνεχίζουν να εμφανίζουν επίμονα συμπτώματα για μεγάλο χρονικό διάστημα , τα οποία ξεκινούν σχεδόν ένα έτος από την πρώτη εμφάνιση. Τα άτομα που εμφανίζουν ένα επεισόδιο οσφυαλγία στην εφηβεία παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο για νέο επεισόδιο κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής τους (Bogduk,2009).
Η οσφυαλγία αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα του γενικού πληθυσμού. Εννέα στους δέκα ενήλικες εμφανίζουν οσφυαλγία κάποια στιγμή στη ζωή τους (Deyo, Mirza, & Martin, 2006). Η οσφυαλγία θεωρείται η συχνότερη αιτία μη συμμετοχής σε αθλητική δραστηριότητα, η δεύτερη συχνότερη αιτία ιατρικής επίσκεψης, η τρίτη συχνότερη αιτία χειρουργικής επέμβασης και η πέμπτη αιτία νοσοκομειακής περίθαλψης (Hart, Deyo, & Cherkin, 1995). Η ύπαρξη άλγους αυξάνει τον φόβο εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων, ενώ η φοβία συνδέεται με την εκδήλωση ψυχολογικών προβλημάτων.
Πράγματι, ένα 40% των ατόμων με οσφυαλγία αντιμετωπίζει ψυχολογικά προβλήματα, ένα στα πέντε άτομα παρουσιάζει συμπτώματα κατάθλιψης, ενώ ένα μικρό ποσοστό (10%) αντιμετωπίζει συχνή κεφαλαλγία και διαταραχές στην ποιότητα του ύπνου (Currie & Wang, 2004).
Η οσφυαλγία αποτελεί, επίσης, ένα κοινό πρόβλημα στον εργασιακό χώρο. Υπολογίζεται ότι, κάθε χρόνο, το 20% των εργαζομένων εμφανίζει οσφυαλγία, ποσοστό που διπλασιάζεται εντός πενταετίας (Ghaffari, Alipour, Jensen, Farshad, & Vingard, 2006). Τα προβλήματα είναι εντονότερα για όσους-ες απασχολούνται σε εργασίες που περιλαμβάνουν έντονες σωματικές καταπονήσεις, ορθοστασία και διατήρηση συγκεκριμένης στάσης για μεγάλο χρονικό διάστημα αλλά και σε καθιστικά επαγγέλματα. Η οσφυαλγία επιδρά αρνητικά στην αποτελεσματικότητα της εκτέλεσης των καθηκόντων, στην ποιότητα ζωής των εργαζόμενων και στην απώλεια εργατοωρών, με σοβαρές επιπτώσεις για την οικονομία (Bogduk, 2009).
ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΑΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
Η οσφυαλγία είναι ένα σύμπτωμα το οποίο μπορεί να οφείλεται σε πολλά αίτια. Πολύ συχνά η οσφυαλγία είναι μηχανικής αιτιολογίας (Henschke et al.,2009).
Η υπέρμετρη μηχανική επιβάρυνση στους οσφυϊκούς σπονδύλους και στις γειτονικές δομές, η οποία προκαλείται κυρίως από εξωτερικά εφαρμοζόμενες δυνάμεις, μπορεί να προκαλέσει κακώσεις στα μαλακά μόρια (Henschke et al., 2009). Υπολογίζεται ότι περίπου το 40% του χρόνιου πόνου στη μέση προέρχεται από μία κάκωση στον μεσοσπονδύλιο δίσκο (Comer & Conaghan, 2009). Οι ενοχλήσεις αυτές επιδεινώνονται, όταν τα άτομα εκτελούν συγκεκριμένες κινήσεις, οι οποίες διαφέρουν από άτομο σε άτομο, ανάλογα με το σημείο της βλάβης. Για παράδειγμα, σε ορισμένα άτομα, τα συμπτώματα αυξάνονται, όταν έρχονται στην καθιστή θέση και όταν εκτελούν κινήσεις του κορμού που περιλαμβάνουν κάμψη με ή χωρίς στροφή. Επίσης, τα παχύσαρκα άτομα παρουσιάζουν μεγαλύτερα ποσοστά εμφάνισης του συγκεκριμένου μηχανισμού, προφανώς λόγω των υψηλότερων φορτίων που κατανέμονται στη σπονδυλική στήλη λόγω βαρύτητας. Ο πόνος μπορεί, επίσης, να οφείλεται στον εκφυλισμό των αρθρικών επιφανειών των σπονδυλικών σωμάτων της οσφυϊκής μοίρας.
Διαταραχές στη λειτουργία των μυών και των αρθρώσεων συχνά συνδέονται με την εκδήλωση οσφυαλγίας. Τέτοιοι παράγοντες είναι η ατροφία ή η μειωμένη δύναμη ενός ή περισσοτέρων μυών που περιβάλλουν την άρθρωση του ισχίου, της πυέλου και της σπονδυλικής στήλης (Nadler et al., 2002) και η μειωμένη αντοχή των κοιλιακών μυών (Correia, Oliveira, Vaz, Silva, & Pezarat-Correia, 2016). Δεν έχει πλήρως αποδειχθεί κατά πόσο τα άτομα που εμφανίζουν μειωμένη ικανότητα διάτασης των οπίσθιων μηριαίων μυών εμφανίζουν οσφυαλγία. Το μειωμένο εύρος κίνησης της σπονδυλικής στήλης και η μειωμένη λόρδωση της οσφυϊκής μοίρας, επίσης, έχουν συνδεθεί με την εκδήλωση οσφυαλγίας (Chun, Lim, Kim, Hwang, & Chung, 2017).
Οι πιθανότητες εμφάνισης οσφυαλγίας αυξάνονται γραμμικά με την αύξηση της ηλικίας (Williams et al., 2015). Άτομα ηλικίας άνω των 80 ετών έχουν 3 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν οσφυαλγία σε σχέση με άτομα ηλικίας μεταξύ 50 και 59 ετών( Williams et al.,205). Τα αυξημένα ποσοστά οσφυαλγία στην τρίτη ηλικία συνήθως οφείλεται στις επιδράσεις της γήρανσης στον οργανισμό και ιδιαίτερα στο νευρικό, μυϊκό και ερειστικό σύστημα. Οι εργασιακές συνθήκες μπορούν, επίσης, να συντελέσουν στην ανάπτυξη οσφυαλγίας. Έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει υψηλή συσχέτιση ανάμεσα σε παραμέτρους τις κινήσεις των εργαζομένων και σε τραυματισμούς που εντοπίζονται στην περιοχή της σπονδυλικής στήλης (Cho, Hwang, & Cherng, 2012). Οι παράμετροι αυτοί περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη συχνή σωματική καταπόνηση λόγω της μεταφοράς υψηλών φορτίων σε συνδυασμό με κίνηση κάμψης και αξονικής στροφής της σπονδυλικής στήλης (Van Nieuwenhuyse et al., 2004).
Η κακή στάση του σώματος για μεγάλα χρονικά διαστήματα, επίσης, αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα εμφάνισης ή επιδείνωσης της οσφυαλγίας (Nourollahi, Afshari, & Dianat, 2018). Η παρατεταμένη όρθια στάση του σώματος τόσο κατά τη διάρκεια εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων όσο και κατά τη διάρκεια της εργασίας (Gallagher,Campbell, & Callaghan, 2014) φαίνεται πως ευνοεί την εμφάνιση της οσφυαλγίας, κυρίως, λόγω της αύξησης της λόρδωσης της οσφυϊκής μοίρας. Σε αυτό συμβάλουν η έλλειψη ξεκούρασης και το αίσθημα κόπωσης του εργαζόμενου. Επιπλέον, η νυχτερινή εργασία και η εργασία σε βάρδιες καθιστούν τους εργαζόμενους πιο ευάλωτους σε καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε οσφυαλγία (Vingård et al., 2000). Μάλιστα, οι προσωρινά απασχολούμενοι εργαζόμενοι φαίνεται πως διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων οσφυαλγίας (Vingård et al., 2000).
Η εμφάνιση και η εξέλιξη της οσφυαλγίας συνδέεται στενά με την ψυχολογική κατάσταση του ατόμου (Bener et al., 2013). Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι άτομα με συμπτώματα κατάθλιψης εμφανίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης οσφυαλγίας (Bener et al., 2013). Το ίδιο παρατηρείται και σε άτομα που δεν είναι ευχαριστημένα από την εργασία τους ή δεν έχουν καλές κοινωνικές σχέσεις με τον εργασιακό τους περίγυρο (Wami, Abere, Dessie, & Getachew, 2019).
Τέλος, υπάρχουν άτομα που εμφανίζουν οσφυαλγία χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένη αιτιολογία (Wand & O’Connell, 2008). Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο πόνος παρουσιάζει μεταβολές κατά την αλλαγή της στάσης του σώματος, καθώς και κατά τη διάρκεια καθημερινών ή αθλητικών δραστηριοτήτων (Maher, Underwood, & Buchbinder, 2017).
ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ
Η φυσική δραστηριότητα αποτελεί μία αποτελεσματική στρατηγική για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της οσφυαλγίας (Owen et al., 2019). Η συστηματική άσκηση συμβάλλει στη μείωση του πόνου, στην ενδυνάμωση των μυών της σπονδυλικής στήλης και στη βελτίωση της λειτουργικότητας του ατόμου (Owen et al., 2019). Επίσης, παρατηρείται σημαντική βελτίωση της ψυχολογικής κατάστασης ενώ, ταυτόχρονα, αντισταθμίζονται οι αρνητικές επιπτώσεις της καθιστικής ζωής και της παχυσαρκίας στην υγεία του ατόμου. Όλα τα παραπάνω, οδηγούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων, ενώ ταυτόχρονα μειώνεται ο κίνδυνος επανεμφάνισης της οσφυαλγίας & (Owen et al., 2019). Επίσης, η εφαρμογή προγραμμάτων άσκησης στον εργασιακό χώρο αποτελεί μία αποτελεσματική στρατηγική για την πρόληψη της οσφυαλγίας.
Έρευνες έδειξαν ότι ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διάρκειας 8 εβδομάδων, με συχνότητα 2 φορές την εβδομάδα, επέφερε σημαντική μείωση του πόνου και βελτίωση της λειτουργικότητας (Koumantakis et al., 2005).
Σε σύγκριση με τις γενικές ασκήσεις ενδυνάμωσης, φαίνεται πως οι ασκήσεις του πυρήνα είναι περισσότερο αποτελεσματικές για την ανακούφιση των ασθενών με χρόνιο πόνο στη μέση, κυρίως αμέσως μετά την άσκηση, ενώ μακροχρόνια παρουσιάζουν την ίδια αποτελεσματικότητα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η συστηματική και μεθοδευμένη άσκηση αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του τρόπου πρόληψης και αντιμετώπισης μυοσκελετικών προβλημάτων.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός, ότι η άσκηση βελτιώνει τη μυϊκή δύναμη, το εύρος κίνησης, την ισορροπία και τη λειτουργικότητα των ασκούμενων συμβάλλοντας έτσι στη μείωση του πόνου, στην βελτίωση της ψυχικής κατάστασης και, τέλος, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Η συμμετοχή σε προγράμματα άσκησης μπορεί να αποτρέψει ή να περιορίσει σημαντικά τον κίνδυνο εκδήλωσης των μυοσκελετικών προβλημάτων, συμβάλλοντας σημαντικά στην πρόληψή τους.
Στα ELIXIR – Physical Health & Prevention Studios η #αξιολόγηση της ικανότητας για άσκηση σε ασκούμενους με οσφυαλγία είναι πολύ σημαντική και αποτελεί βάση του κάθε προγράμματος άσκησης που θα σχεδιάσουμε. Στόχος μας είναι ο καθορισμός της βέλτιστης έντασης άσκησης, της ιδανικής συχνότητας καθώς και ο εντοπισμός τυχόν λανθανουσών καταστάσεων που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης.
Οι ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε ασκούμενου διαφέρουν σημαντικά.Για τον λόγο αυτό η ομάδα προπονητών μας επιμένει και τονίζει ιδιαίτερα την σημασία της εξατομίκευσης και επίβλεψης του προγράμματος άσκησης.
Εμπιστευτείτε τους επιστήμονες της άσκησης των ELIXIR.
